O ultrazvuku

Što je ultrazvuk?
Ultrazvuk je zvuk  čije su frekvencije iznad gornje granice čujnosti za ljudsko uho (iznad 20 000 Hz). Neke
životinje (šišmiši, dupini, određene pasmine pasa) mogu čuti zvuk u navedenim rasponima frekvencija jer
anatomski imaju drugačije građeno uho od ljudskog. Mlađe osobe, a posebno djeca mogu čuti određene
zvukove viših frekvencija. Sa starenjem ljudsko uho gubi sposobnost raspoznavanja zvukova visoke frekvencije.
Visoke zvučne frekvencije sastavni su dio spektra frekvencija koje proizvodi neki izvor zvuka, a spektar zvučnih
frekvencija čini boju zvuka. Opadanjem čujnosti visokih frekvencija starenjem, starijim ljudima se mijenjaju i
boje zvuka, što znači da simfonijski orkestar ili zvuk violine drugačije čuje dijete od šest, odrastao čovjek od 30
ili starac od 80 godina.
Neke životinje poput šišmiša, dupina ili kitova koriste ultrazvuk (eholokacija) za kretanje u prostoru i pronalazak
plijena (frekvencije od 100 – 200 KHz). Mnogi insekti imaju dobar sluh u ultrazvučnom području obzirom da su
nokturalne (noćne) životinje sa slabo razvijenim noćnim vidom. To uključuje moljce, razne bube te bogomoljke.
Psi također mogu čuti zvukove u ultrazvučnom području. Određene pseće zviždaljke rade na principu
ultrazvuka emitirajući visoke frekvencije nečujne za ljude, ali čujne za pse (18-22 kHz). Određene vrste kitova,
uključujući dupine čuju i koriste ultrazvučne valove za navigaciju, orijentaciju i hvatanje plijena.
Osim u medicini, uporaba ultrazvučnih sustava udomaćila se u izrazito širokom spektru industrije. Ultrazvučni
valovi koriste se za mnoge procese proizvodnje u farmaceutskoj, vojnoj i općoj industriji. Također, ultrazvuk se
koristi za navigaciju (sonari), u ribarstvu za pronalazak jata riba te u razne druge svrhe.

Ultrazvučni sustav u medicini

U medicinskoj dijagnostici najčešće se koriste ultrazvučne frekvencije između 1-15 MHz (u novije vrijeme
koriste se i frekvencije od 20-40 MHz). Ultrazvučni valovi su longitudinalni te lako penetriraju kroz tkiva.
Ultrazvučni izvori emitiraju ultrazvučne valove određene frekvencije koji se reflektiraju od tkiva i potom
detektiraju preko detektora. Reflektirani ultrazvučni valovi kao analogne informacije se pretvaraju u brojčane, a
oni se poslije matematički obrade u računalu i ponovo pretvaraju u analogne informacije koje onda dobijemo u
obliku slike. Ultrazvučni uređaj (ehosonograf) je uređaj koji daje slike presjeka unutrašnjosti ljudskog tijela,
ravninom u kojoj se ultrazvučni snop širi. Postupak  pregleda ultrazvukom je postupak stvaranja
dvodimenzionalne (i trodimenzionalne) slike presjeka unutrašnjosti ljudskog tijela.
Ultrasonografija je široko rasprostranjena u medicini gdje se koristi u dijagnostičke i terapeutske svrhe.
Ultrazvučni tehničari (sonograferi) su medicinski profesionalci koji vrše određene ultrazvučne pretrage čiji
rezultati su interpretirani od strane radiologa ili kardiologa (ako se radi o specifičnim pretragama srčanog
mišića). Tehničari najčešće koriste sonde (transducere) određenih frekvencija koji se pozicioniraju direktno na
tijelo pacijenta. U posljednje vrijeme sami liječnici (kako u bolnicama tako i u privatnim ambulantama) koriste
ultrazvučne pretrage zbog dijagnostičke širine koju ovakva vrsta pregleda daje. Također, pregled ultrazvukom je
bezbolan, nije invazivan, ne koristi se ionizacijsko zračenje, ne zahtijeva posebnu pripremu pacijenata i osobe
koja vrši zahvat te je relativno jeftina i pouzdana metoda.